آنغوزه

آنغوزه بومی بیابانهای خشک ایران، کوهای افغانستان بوده و بیشتر در هند کشت می شود. Foetida در لاتین به معنای بوی بد است که به بوی نامطبوع این گیاه اشاره دارد.آنغوزه از گیاهان دارویی مهم تیره چتریان می باشد. این گیاه علفی، چند ساله کرکدار، بوته ای یا درختچه ای و مونوکارپیک است (گیاهانی که در طول رویش فقط یکبار به گل می روند).

بسته به شرایط اقلیمی محل رویش ، سال پنجم یا ششم و به گفتة بعضی از محققین پس از 6 تا 10 سال به گل می رود و سپس دوره رویشی آن خاتمه می یابد. در پنج سال اول منحصراً دارای تعدادی برگ واقع بر روی سطح زمین می باشد. تدریجاً از بین برگ های آن که عموماً ظاهری غبار آلود دارند ، ساقه ای راست ، تقریباً استوانه ای و گوشتدار خارج می شود که ارتفاعی متجاوز از 1تا 2 متر پیدا می کند. در انتهای ساقه های اصلی و فرعی گلهای زرد رنگ و مجتمع به صورت گل آذین چتر مرکب پدیدار می شود. گلها هرمافرودیت هستند.

برگهای قاعدة ساقة این گیاه عموماً گوشتدار، به طول متوسط 50 تا 60 سانتی متر و فاقد دمبرگ و منقسم به قطعاتی با تقسیمات فرعی دندانه دار یا لوبدار است. قطر ریشة این گیاه بر حسب سن گیاه متفاوت و حدود 7-15 سانتی متر می باشد و معمولاً تا عمق30-40 سانتی متردر خاک فرو می رود .

ریشه ها به صورت افقی و به موازات سطح خاک قرار دارند که در حفاظت خاک اهمیت فراوانی دارد.

ریشه ها به صورت افقی و به موازات سطح خاک قرار دارند که در حفاظت خاک اهمیت فراوانی دارد.

برگها به صورت روزت و روی زمین گسترده می باشند. برگها سبز تیره و دارای بریدگی های عمیق و تقسیمات فرعی می باشند و برگهای قاعدۀ ساقة این گیاه عموماً گوشتدار، به طول متوسط 50 تا 60 سانتی متر و فاقد دمبرگ و منقسم به قطعاتی با تقسیمات فرعی دندانه دار یا لوبدار است.

میوة آن شیزوکارپ(دو فندقه) به رنگ قهوه ای تیره یا قهوه ای خرمایی و بوی تند دارد. شکل آن بیضوی نسبتاً مسطح و دارای 5 خط مشخص در هر مریکارپ با کناره تغییر شکل یافته به صورت بال است. دو فندقه در زمان رسیدن از یکدیگر جدا می شوند و هر کدام به یک بذر تبدیل و ریزش می کنند .

ریشة این گیاه از دو لایة ضخیم و نازک تشکیل شده است . پوست بیرونی ریشه به رنگ قهوه ای متمایل به تیره است و پس از خشک شدن به صورت یک لایة نازک به راحتی جدا می شود. پوست درونی ضخیم و به رنگ سفید می باشد. ریشه ها راست،گوشتدار و نسبتاً ضخیم می باشند. شیرابه خشک شده این گیاه از ریزوم و یا ریشه بالایی آنغوزه استخراج می شود.

منطقة یقة گیاه پوشیده از الیافی است که باقیماندۀ غلاف خشک شده برگهای سنوات قبل است. این الیاف یک لایة محافظ برای این منطقه به حساب می آیند. پس از تشکیل بذر چون در گیاه بالغ، تمامی شیرۀ پرورده برای ساختن بذر به مصرف می رسد گیاه برای همیشه خشک می شود و ریشه مورد حملة حشرات و آفات قرار گرفته و می پوسد.

این گیاه خاکهایی عمیق و غنی و همچنین مکانهایی آفتابی را می پسندد. به دماهای زیر 10- درجه مقاوم است. به خاکهایی با بافتها و pHهای گوناگون سازگاری دارد ولی بهترین رشد را در خاکهایی عمیق و با زهکش مناسب دارد.