آلوئه آربورسنز
گیاه "آلوئه آربورسنز" یکی از گونه های جنس آلوئه و گیاهی گوشتی و چندساله است. این گیاه نیز به عنوان گیاهی زینتی در باغ ها و گلدان ها کشت می شود و اخیرا نیز خواص دارویی آن مورد مطالعه قرار گرفته است.
آلوئه آربورسنز گیاهی با چند سر می باشد که ارتفاع آن گاهی به اندازه یک درخت (حدود 2 تا 3 متر) نیز می رسد. برگ ها گوشتی و به رنگ سبز مایل به آبی کمرنگ هستند. در حاشیه برگ ها، خارهای فراوانی وجود دارد. گل ها به صورت خوشه ای در گل آذین ها قرار می گیرند. از هر رزت گیاه، دو تا چندین خوشه گل می تواند خارج شود. گل آذین ها به صورت استوانه ای شکل و به رنگ قرمز – نارنجی دیده می شوند.
خصوصیات گیاهشناسی:
گیاه "آلوئه آربورسنز" یکی از گونه های جنس آلوئه و گیاهی گوشتی و چندساله است. این گیاه نیز به عنوان گیاهی زینتی در باغ ها و گلدان ها کشت می شود و اخیرا نیز خواص دارویی آن مورد مطالعه قرار گرفته است.
آلوئه آربورسنز گیاهی با چند سر می باشد که ارتفاع آن گاهی به اندازه یک درخت (حدود 2 تا 3 متر) نیز می رسد. برگ ها گوشتی و به رنگ سبز مایل به آبی کمرنگ هستند. در حاشیه برگ ها، خارهای فراوانی وجود دارد. گل ها به صورت خوشه ای در گل آذین ها قرار می گیرند. از هر رزت گیاه، دو تا چندین خوشه گل می تواند خارج شود. گل آذین ها به صورت استوانه ای شکل و به رنگ قرمز – نارنجی دیده می شوند.
شرایط محیط رشد:
گونه های مختلف آلوئه گیاهانی مقاوم به گرما، خشکی و حتی شوری هستند. علت مقاومت آنها ساختار خاص مورفولوژیکی این گیاه است. بذرهای این گیاه در شرایط اقلیمی مناسب در دمای 21 درجه سانتیگراد سبز می شوند. آلوئه به سرما بسیار حساس است. بطوریکه رشد آن در دمای کمتر از 10 درجه سانتیگراد متوقف می شود. از اینرو در اقلیم های سرد، این گیاه را در شرایط گلخانه تولید می کنند. اگرچه آلوئه دمای 50 درجه سانتیگراد را به خوبی تحمل می کند ولی دمای مناسب برای رشد و نمو این گیاه 20 تا 30 درجه سانتیگراد است. وزش بادهای گرم توأم با آفتاب شدید برای آن مناسب نیست و سبب تغییر رنگ برگ از سبز به قهوه ای شده و در این شرایط رشد گیاه متوقف می شود.
گونه های مختلف جنس آلوئه به رطوبت بالا، آب ایستایی و آبیاری زیاد حساس است. از اینرو آبیاری گیاهان باید زمانی انجام شود که خاک کاملاً خشک باشد. اگر هدف از کشت این گیاه تولید پاجوش برای تکثیر باشد، دوره های آبیاری کوتاه تر (با توجه به شرایط اقلیمی هر 7 تا 10 روز یکبار) توصیه می شود. چنانچه هدف از کشت، تولید ژل برای مصارف صنعتی باشد هر 14 روز و یا حتی 20 تا 30 روز یکبار (با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش) گیاهان باید تحت آبیاری قرار گیرند.
آلوئه را در هر نوع خاکی می توان کشت کرد، ولی خاک های سبک که از زهکشی مناسبی برخوردار باشند برای کشت این گیاه توصیه می شود. خاک های لومی حاوی مواد آلی کم نیز خاک های مناسبی برای کشت این گیاه است. خاک های هوموسی و خاک هایی که از مقدار فراوانی مواد آلی برخوردار باشند برای کشت این گیاه توصیه نمی شوند. خاک های قلیایی تا «پی اچ» 5/8 خاک های مناسبی برای کشت آنها گزارش شده است.
تکثیر:
ازدیاد گیاه آلوئه آربورسنز مانند سایر گونه های این جنس به دو روش جنسی (توسط بذر) و غیرجنسی انجام می گیرد.
تکثیر جنسی: کاشت توسط بذر روش مناسبی برای ازدیاد این گیاهان نمی باشد. زیرا تفرق در این گیاه به علت دگرگرده افشان بودن آن شدید است. از این رو ازدیاد این گیاه به صورت جنسی تنها در برخی امور تحقیقاتی استفاده می شود.
در این روش پس از کشت، بذرها طی زمان کم و بیش طولانی و به کندی سبز می شوند. با انجام آبیاری مناسب و وجین علف های هرز خزانه، در فصل پاییز نشاءهای حاصل را می توان به محل اصلی کاشت (اعم از گلخانه یا زمین) منتقل کرد.
تکثیر غیرجنسی از طریق پاجوش، قلمه و تکثیر از طریق کشت بافت امکان پذیر است.
تکثیر از طریق پاجوش: از پاجوش های سالم و شاداب که رنگ آنها سبز روشن بوده و از پایه مادری تغذیه می کنند، استفاده می شود. در این روش پاجوش های سالم به ارتفاع 2.5 تا 20 سانتیمتر را برای تکثیر انتخاب کرده و پس از جدا کردن از پایه مادری بهتر است به منظور خشک شدن شیره جاری شده از آنها، مدتی در محل کشت نگهداری شوند (حداکثر 24 ساعت). سپس آنها را در محیط گلخانه (پاجوش های2.5 تا 5 سانتیمتری) یا در فضای آزاد (پاجوش های 15 تا 20 سانتیمتری) و با رعایت فواصل مناسب، کشت می کنند.
تکثیر از طریق ریشه دار کردن قلمه ها: یکی دیگر از روش های تکثیر غیرجنسی تهیه قلمه و ریشه دار کردن آنها است. از این روش عمدتاً برای گونه هایی که دارای ساقه های بلندی هستند استفاده می شود. بطوری که، معمولاً یک ساقه را به چند قسمت تقسیم کرده و انتهای قلمه حاصل را به فاصله سه سانتیمتر از یکدیگر در ماسه یا مخلوط خاک رس و ماسه که از رطوبت و دمای مناسبی برخوردار است قرار می دهند تا ریشه دار شوند. پس از آنکه قلمه ها سه تا پنج برگی شدند آنها را به زمین اصلی منتقل می کنند. از آنجا که این روش وقت گیر بوده و احتمال ریشه دار شدن قلمه ها کم است و کارگر زیادی را می طلبد کمتر استفاده می شود.
تکثیر از طریق کشت بافت: تکثیر درون شیشه ای گیاه آلوئه یکی از روش های ازدیاد غیرجنسی این گیاه است. در این روش با جداسازی اندام های مریستمی مانند نوک شاخساره یا جوانه های جانبی و قرار دادن آنها در محیط های کشت مناسب اقدام به تولید گیاه می نمایند.
