قارچ شاخ گوزنی

"قارچ گانودرما تسوگا" یا "قارچ شاخ گوزنی" یکی از گونه های قارچ های پلیپور از جنس گانودرما است. در مقایسه با گانودرما لوسیدیوم یا قارچ ری شی که ارتباط خویشاوندی نزدیکی با قارچ شاخ گوزنی دارد، این قارچ بیشتر روی درختان خانواده ی مخروطیان به خصوص شوکران، رشد می کند. و دارای اندام میوه دهنده ی بزرگ و پهنی به رنگ مایل به سفید یا مایل به قهوه ای است. کلاهک آن حدود 5 تا 30 سانتیمتر بوده و در ابتدا دارای برآمدگی های نامنظمی است. اما به مرور زمان و در اثر بلوغ گیاه، این برآمدگی ها کمتر شده و کلاهک به شکل پنکه مانند در می آید. همچنین دارای سطحی براق با موج هایی به رنگ زرد روشن (در قارچ های جوان) و یا به رنگ قرمز تا قرمز مایل به قهوه ای (در قارچ های بالغ) می باشند. سطح قارچ دارای پورهایی است که در ابتدا به رنگ سفید و سپس در اثر بلوغ گیاه به رنگ سفید مایل به قهوه ای دیده می شوند. در هر میلیمتر حدود 4 تا 6 پور یا منفذ مدور و کوچک وجود دارد که هر کدام از آنها لوله هایی به عمق حدود دو سانتیمتر نیز ایجاد می کنند. ساقه های این نوع قارچ در برخی موارد تشکیل نمی شود اما معمولاً این قارچ دارای ساقه هایی به طول 3 تا 14 سانتیمتر است که بیش از سه سانتیمتر نیز ضخامت دارد. این ساقه ها دارای پیچ و تاب هایی مساوی یا نامنظم، براق و به رنگ کلاهک می باشند. میوه های این قارچ به رنگ مایل به سفید و نسبتاً صاف و نرم (در صورت جوان بودن) یا به مرور زمان زبر و خشن می شوند. نقش اسپور این قارچ ها نیز به رنگ قهوه ای است.

گفته می شود که قارچ شاخ گوزنی نیز مانند ری شی دارای خواص دارویی ارزشمندی است. البته هنوز بحث و بررسی بر روی خواص دارویی این قارچ وجود دارد. اگر خواص دارویی آن به اثبات برسد، می تواند تحولی را در صنایع داروسازی و طب سنتی ایجاد کند.

این قارچ سمی نیست ولی به دلیل اندام های سخت و چوبی مانندش، به صورت تازه خوری قابل استفاده نیست. البته می توان از دم کرده و یا عصاره اندام های میوه دهنده این قارچ برای مصارف دارویی استفاده نمود. عصاره ی آب داغ یا چای حاصل از این گیاه می تواند برای استخراخ پلی ساکاریدها بسیار مفید باشد. همچنین عصاره الکلی یا الکلی/گلیسرینی این قارچ، برای استخراج تری ترپنوئیدها مؤثر می باشد.

مطالعات بر روی موش ها نشان داده که گانودرما تسوگا چندی اثر دارویی ارزشمند از جمله خاصیت ضد تومور داشته است. همچنین این قارچ اثرات التیام دهی زخم را نیز به خوبی در این موش ها نشان داده است.

برخی از ترکیبات شناسایی شده در این گیاه عبارتند از: ترپنوئیدها (Terpenoids)، ارگوسترول  (Ergosterol)، سرویسترول (Cervisterol)، اسیدها گانودریک (Ganoderic acids)، گانودریول ها (Ganoderiols)  و پپتیدوگلیکان ها از جمله گانودرن B و گانودرن C.