درخت خرما

درخت خرما از قدیمی ترین درختانی است که توسط بشر کشت می شده است. باستان شناسان احداث نخلستان‌ها را به پنج هزار سال پیش نسبت داده‌اند. مصرف سرانه خرما در ایران ۷ کیلوگرم است که میانگینی از مصرف سرانه ۲۵ کیلوگرمی استان‌های جنوبی و ۱ کیلوگرمی سایر استان‌ها می‌باشد. در میان کشورهای اروپایی، اسپانیا پیشینه بیشتری در کشت خرما دارد. خرما از دورانِ باستان در رژیم غذایی انسان وجود داشته است و یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های کشت شده توسط انسان بوده است.

خصوصیات ظاهری :

خرما درختی همیشه سبز بوده و بدون انشعاب می باشد. گیاهی تک‌ لپه‌ای و گرمسیری که میوه‌اش خوراکی و دارای هسته‌ای سخت و پوست نازک و طعم شیرین که به شکل خوشه‌ای بزرگ از شاخه آویزان می‌گردد و برگهای آن بزرگ بوده و 4 تا 6 متر طول دارد. انتهای برگ ها حالت تیز دارد. ارتفاع نخل به 21 تا 23 متر یا بیشتر می‌رسد. رطب مرحله قبل از رسیدگی کامل خرماست که رطوبت بیشتر و قند کمتری نسبت به خرمای کاملاً رسیده دارد. میوه خرما جزء میوه‌های سته می‌باشد. به دلیل تک‌ لپه‌اى بودن خرما، در هر قسمت از ساقه درخت، پس از آن که برگ‌هاى آن به حداکثر اندازه خود رسیدند رشد قطرى متوقف مى‌گردد.

شرایط محیط رشد:

درخت خرما به شرایط دمایی بالا نیاز داشته و رطوبت هوای کمتری را برای رسیدن میوه هایش می پسندد. رشد درخت خرما در دمای مداوم ۱۰ درجه سانتى‌گراد صورت گرفته و دردماهاى کمتر، رشد آن متوقف مى‌شود. براى رسیدن کامل میوه، تابستان باید هوا گرم و خشک باشد. خرما، داراى ریشه افشانى است که تا عمق خاک نفوذ مى‌کند. این امر، باعث مى‌شود که خرما در برابر کم آبى بسیار پایدار باشد ولى آبیارى مرتب در ازدیاد رشد و میزان محصول اثر قاطع دارد. خرما، با هر نوع خاکى سازگار است و از صفات بارز آن پایدارى بسیار زیاد در برابر شورى است.

آفات :

زنجرک خرما یکی از آفات زیان آور مناطق خرما خیز می باشد. حشرات بال دار و پوره های آن بوسیله خرطوم خود شیره برگ ها و مواد سبزینه را مکیده و فضولات شیرین و چسبناکی از خود در بالا و زیر برگ ترشح می کنند و در نتیجه میوه های خرما ریخته و آنچه می ماند نامرغوب و لاغر و غیر قابل مصرف می شود.

نحوه تکثیر گیاه:

هسته خرما به‌راحتى جوانه می زند اما به دلیل تک‌لپه‌اى بودن نمی توان روی آن پیوند زد. تکثیر خرما از طریق قطع تنه جوش‌هاى ریشه‌دار شده و کشت آنها انجام مى‌شود. براى این کار باید پاى درخت را خاک داد تا تنه جوش‌ها ریشه‌دار شوند و پس از ۴-۳ سال که رشد کافى نمودند آنها را از درخت جدا و به‌فواصل ۱۰-۹ مترى براى ارقام پابلند و حدود ۷ متری، براى ارقام پاکوتاه، در باغ کاشت. می توان قسمتی از بافت گیاهی جوان درخت خرما یا پاجوش آن را در محیط کشت مصنوعی در آزمایشگاه مجهز و استریل و با استفاده از مواد محرک پرورش داد. هم چنین ازدیاد بافت گیاهی یاد شده در لوله های آزمایش امکان پذیر است. این نهال ها پس از انتقال به گلدان نیاز به یک سال مراقبت دارد پس از رشد نهال تا ارتفاع حدود 40 سانتی متر گلدان را عوض می کنند. این نهال به 3 سال مراقبت در منطقه و در شرایط محیطی نیمه بسته نیاز دارد، پس از آن برای کاشتن آماده می شود.

هشدار:

نباید در مصرف خرما زیاده روی کرد، چرا که مصرف بسیار بالای آن موجب آسیب به کبد و طهال، افزایش فشارخون، جوش دهان و پوسیدگی دندان ها می شود. آنهایی که لوزالمعده حساس دارند یا آنهایی که بیماری قند در خانواده آنها وجود دارد باید کمتر از این میوه استفاده کنند.