پاپیتال

پاپیتال گیاه پوششی و همیشه سبزی است که دارای ساقه های دائمی چوبی و بالا رونده چسبنده میباشد. زیستگاه اولیه آنها اروپا، آسیا و شمال آفریقا بوده است. این گیاه همیشه در بیشه ها، پرچینها و محلهای سایه رشد کرده و برای پوشش دیوارها و فنسها ایده آل میباشد.

این گیاه تا حدی سمی است و به شکل وحشی روی صخره ها ،در جنگل ها و روی دیوارها می روید . اغلب آن را به عنوان گیاه تزیینی می کارند و چند نوع پرورشی از آن وجود دارد. برگهای آن مصرف دارویی دارد که آن را با دست چیده و در مقابل آفتاب در جایی که هوا جریان دارد خشک می کنند.

انواع مختلف پاپیتال دارای برگهایی بزرگ یا کوچک با بریدگیهایی در حاشیه هستند که پس از بلوغ تغییر شکل داده، فاقد لب، تیره رنگتر و ضخیمتر میگردند ، هم چنین جوانه های گیاه نیز سختتر میشوند. رنگ برگها از سبز تیره تا سبزمایل به خاکستری و یا برگهای ابلق «سبز و زرد» بسته به واریته گیاه تغییر میکند. به طور کلی نسبت به شرایط محیطی دارای قدرت سازگاری بالایی میباشد و در حرارت بالا و پایین و روشنایی کم و زیاد میتواند رشد کند. آن دسته از پاپیتالها که برگهای ابلق دارند، نسبت به سرما و خسارات ناشی از باد متحمل تر میباشند. انواع ضعیف پاپیتال را میتوان در گلخانه و محیط های بسته پرورش داد

این گیاه پوششی تا هنگامیکه در کنار یک مانع عمودی قرار نگیرد بالا نمیرود. اگر مانع عمودی یک درخت باشد بهتر است از بالاروی پاپیتال جلوگیری نمود و یا اینکه به صورت کنترل شده آن را هدایت کرد زیرا تجمع آن روی تنه درخت سبب خشک شدن درخت میگردد.

رشد این گیاه در ابتدا کند میباشد، در عین حال انواع ابلق آن نسبت به سبز رشد کمتری دارند. اوایل تا اواسط پاییز زمان گلدهی پاپیتال میباشد. گلهای آن به صورت نامشخص به رنگ سبز مایل به زرد و نیمه کروی با بویی مشابه بوی عسل میباشند. این گلها تا هنگامیکه گیاه 10 ـ 5 ساله نشده است، ظاهر نمیشوند. میوه های آن سمی بوده و توسط پرندگان جابجا میشوند.

انواع گونه های آن عبارتند از :

1ـ Hedera helix “Pedata” برگهای این گونه 5 لوبی، همانند پای مرغ، به رنگ سبز ـ خاکستری متالیک با رگههای سفید ـ خاکستری میباشد. این گونه برای پوشش زمین مناسب نمیباشد. ارتفاع آن به 4 متر (2 فوت) میرسد. ویژگیها: محیط نیمه سایه و خاک با زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به سرما بسیار مقاوم است (تا 15ـ درجه سانتیگراد)

2ـ Hedera helix “Gracilis” این گونه دارای برگهایی با لوبهای نوک تیز به رنگ سبز تیره میباشد که در زمستان تا حدودی ارغوانی میشود. این گونه برای پوشش زمین مناسب نمیباشد . ارتفاع و میزان گستردگی آن 5 متر (15 فوت) است. ویژگی ها: محیط نیمه سایه و خاک بازهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما نیز بسیار مقاوم است (تا 15 ـ درجه سانتیگراد) .

3ـ Hedera helix “Woener” برگهای آن دارای لوبهای ضخیم سبز خاکستری با رگه های کمرنگ بوده که در زمستان ارغوانی میشوند. این گونه برای دیوارهای شمالی و شرقی بسیار مناسب است. ارتفاع آن به 4 متر (12 فوت) و میزان گستردگی آن به 3 متر (10 فوت) میرسد. ویژگیها: محیط نیمه سایه و خاک با زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما بسیار مقاوم است (15 ـ درجه سانتیگراد) .

4ـ Hedera helix“ Nigra” برگهای این گونه بسیار متراکم و کوچک و به رنگ سبز تیره هستند که در زمستان ارغوانی مایل به سیاه میشوند. این گونه برای دیوارهـای شـمالی کوتاه مناسـب است. ارتفـاع و میزان گستـردگی آن به 2/1 متـر (4 فوت) میرسد. ویژگیها : محیط نیمه سایه و خاک با زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما بسیار مقاوم است (تا 15 ـ درجه سانتیگراد).

5ـ Hedera helix “Atropurpurea” برگهای آن بسیار متراکم ، 5 لوبی و به رنگ سبز تیره میباشد که در زمستان ارغوانی میشوند. این گونه برای دیواره های سایه مناسب است. ارتفاع آن به 4 متر (12 فوت) و میزان گستردگی آن به 5/2 متر (8 فوت) میرسد. ویژگیها: محیط نیمه سایه و خاک با زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما بسیار مقاوم است (تا 15 ـ درجه سانتیگراد) .

6ـ Hedera helix “Adam” برگهای آن متراکم و کوچک و به رنگ سبز روشن میباشند که حاشیه آنها کرم مایل به زرد است. در گلخانه به صورت مداوم رشد میکند و اگر در فضای باز کاشته شوند امکان دارد در زمستان آسیب ببیند که خسارت آن جبران پذیر است. ارتفاع آن به 2/1 متر (4 فوت) و میزان گستردگی آن به یک متر (3 فوت) میرسد. ویژگیها : نور پسند بود و آفتاب کامل و خاک بازهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما نیمه مقاوم است (تا صفر درجه سانتیگراد را تحمل میکند).

7ـ Hedera helix “Eva” برگهای آن کوچک سه لوبی به رنگ سبز مایل به خاکستری با حاشیه کرم میباشد. در گلخانه به طور مداوم رشد میکند. در صورتیکه در فضای باز کاشته شود ممکن است در زمستان آسیب ببیند که ضایعات آن جبران ناپذیر است. این گیاه برای دیوارهای گرم مناسب است. ارتفاع آن به 2/1 متر (4 فوت) و میزان گستردگی آن به یک متر (3 فوت) میرسد. ویژگیها : آفتاب کامل به همراه خاک با زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما مقاومت نسبی دارد و تا 5ـ سانتیگراد را تحمل میکند.

8ـ Hedera helix “Anne Marie” برگهای این گونه در اندازه متوسط 6 لوبی به رنگ خاکستری مایل به سبز روشن با حاشیه کرم میباشد. این گیاه اغلب در گلخانه و به عنوان گیاه آپارتمانی کشت میشود و در فضای باز در زمستان آسیب میبیند که ضایعات آن جبرانناپذیر است از آن میتوان در محیط های سرپوشیده استفاده کرد. این گونه برای دیوارهای گرم مناسب است. ارتفاع آن به 2/1 متر (4 فوت) و میزان گستردگی آن به یک متر (3 فوت) میرسد. ویژگیها : آفتاب کامل به همراه خاک با زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما مقاومت نسبی دارد و تا دمای 5ـ درجه سانتیگراد را تحمل میکند.

9ـ Hedera helix “Galcier” برگهای آن مثلثی به رنگ نقرهای، سبز مایل به خاکستری با یک حاشیه سفید باریک میباشد. این گونه برای پوشش زمین و دیـوارها مناسب است. ارتفـاع آن به 3 متر (10 فوت) و میـزان گستردگی آن به 2 متر (6 فوت) میرسد. ویژگیها: آفتاب کامل و خاک با زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما بسیار مقاوم است (تا 15 ـ درجه سانتیگراد) .

10- Hedera helix “Heise” برگهای این گونه کوچک به رنگ سبز خاکستری با رگه های کرم میباشد. این گونه جهت پوشش زمین و محوطه های سرپوشیده و بسته مناسب است. ارتفاع آن به 30 سانتیمتر (12 اینچ) و میزان گستردگی آن به 60 سانتیمتر (24 اینچ) می رسد. ویژگی ها : محیط نیمه سایه با خاک زهکشی خوب را ترجیح میدهد و نسبت به کاهش دما مقاومت نسبی دارد و تا دمای 5 ـ درجه سانتیگراد را تحمل میکند.

محل مناسب :

 محیطی نیمه سایه یا سایه بر روی دیوارهای شمالی و شرقی مناسب است اما دیواره های جنوبی روشن «آفتابگیر» برای این گیاه بسیار گرم است. انواع پاپیتال که دارای برگ سبز هستند قادر به تحمل محیط های سایه شدید میباشند، در حالی که انواع ابلق آن طالب نور بیشتری هستند و در نور آفتاب رنگ زیباتری دارند

انواع مختلف خاکها را به شرط آن که زهکش خوبی داشته باشند تحمل میکنند اما در خاکهای غنی و آلی سریعتر ریشه دوانی مینمایند. خاک با اسیدیته بین 7 ـ 6 برای آنها مناسب است اما اغلب پاپیتالها در شرایط کمی قلیایی نیز رشد میکنند.

پاپیتال اگر به خوبی استقرار یافته باشد میتواند شرایط کم باران و درجه حرارت بالا را برای مدتی تحمل کند اما اگر آبیاری عمیق صورت گیرد رشد گیاه بهتر و انبوه تر خواهد بود. بهتر است فواصل آبیاری طوری تنظیم شود که خاک رطوبت متعادلی داشته باشد (یعنی در فصل تابستان دور آبیاری را کوتاه و در پاییز و زمستان زیاد نمایید). باید به این نکته توجه داشت که خشکی بیش از حد باعث کندی رشد و آبیاری زیاد سبب زردی برگها و ریزش آنها میگردد.

این گیاه به هرس خاصی نیاز ندارد اما در گیاه جوان، شاخه ها و ساقه هایی را که ضعیف به نظر میرسند حذف مینمایند تا رویشهای قویتری رشد کنند. پس از تثبیت گیاه نیز هر از چندگاهی آن را سر شاخه زنی نمایید تا رشد آن کنترل شود. اما هیچگاه حذف شاخه ها و ساقه ها را تا محل ساقه های مسن تر از 4 تا 5 سال انجام ندهید زیرا ساقه های با این سن، بسیار کند تجدید حیات مینمایند. در مورد انواع ابلق نیز به محض ظهور شاخه های سبز یک دست آنها را حذف نمایید چرا که این شاخه های سبز مقاوم تر هستند و اگر حذف نگردند، غالب شده و به تدریج شاخه ابلق در روی گیاه دیده نمیشود. در مناطقی که احتمال نشستن گرد و غبار بر روی شاخه و برگ این گیاه وجود دارد نیز هر چند وقت یکبار گیاه را سرشاخه زنی نمایید.

اگر هدف شما از هرس، جوان نمودن یک گیاه پیر و نافرم است تمام شاخه ها و ساقه های گیاه را در راستای تکیه گاه به طور عمودی نگاه دارید و به کمک جاروی دستی آن را تمیز نمایید و شاخه های اضافی را حذف نمایید . در طول مدت یک ماه یا در همین حدود شاخه های برهنه به وسیله برگهای سبز و تازه پوشیده میشوند.

به منظور ایجاد بونسایی بوسیله پاپیتال باید انواعی را که واجد برگهای ریز هستند انتخاب نمود و بر روی اشکال از پیش انتخاب شده هدایت کرد و پس از مدتی گیاه کاشته شده فرم یک درختچه را میگیرد.

از گیاه پاپیتال میتوان به عنوان یک گیاه پوششی استفاده کرد. گیاهان پوششی این حسن را دارند که اولاً، زمین را میپوشانند و در نتیجه زمین برهنه نمی ماند. دوماً ، از رویش علفهای هرز جدید جلوگیری میکند البته باید توجه نمود که گیاهان پوششی نمی توانند از رشد گیاهان هرز استقرار یافته جلوگیری نمایند.

پرورش گیاه پاپیتال بر روی ساختمانهای یک طبقه و ویلایی به شرط آن که دیوارهای آن از نوع تو خالی باشد و ضخامت دیوار کم نباشد منظره زیبایی را ایجاد میکند اما اگر ضخامت دیوار کم باشد شاخ و برگ پاپیتال که یک گیاه همیشه سبز است و در چهار فصل سال بر روی گیاه حضور دارند رطوبت را در یک بارندگی سخت در خود نگه میدارد و به تدریج به گچ دیوار پس میدهد و موجب مرطوب شدن دیوارها و ایجاد مشکل میشود.

اگر میخواهیم پاپیتال را روی ساختمانهای بلند پرورش دهیم بهتر است در پای دیوار آن را پخش نموده و هرس کنیم و از رها کردن گیاه به حال خود به نحوی که رشد نماید و شاخ و برگ آن تا لب پشت بام گسترش یابد بپرهیزیم.

پس از خشک شدن برگ ها رنگ تیره و طعم تلخ خود را حفظ می کنند. میوه و برگ های این گیاه محتوی تانن ها ،ساپونین ها،یک نوع گلوکوزید بنام هدرین ، اسید های آلی و ید هستند.این مواد روی فعالیت قلب و قابلیت نفوذ پذیری وریدها تاثیر گذاشته و در صورت مصرف ، به مقدار کم عروق را گشاد می کند.مصرف آن به مقدار زیاد منقبض کننده است و ضربان قلب را کند می کند .و موجب مسمومیت شدید می شود این گیاه فقط باید زیر نظر پزشک مصرف شود. جوشانده آن در تسکین ورم مجاری تنفسی موثر بوده ، سرفه را آرام می کند و به عنوان کمک درمانی در بیماری های ریوی به کار می روند.

این گیاه همچنین فعالیت کیسه صفرا و کبد را تحریک می کند . برگ های خرد شده تازه گیاه و جوشیده آن در کمپرس زخم هایی که به سختی خوب می شوند به کار می رود . همچنین برگ های خرد شده را برای از بین بردن پوست های مرده کف پا استفاده می کنند .این گیاه در عین حال می تواند باعث تحریک و آسیب پوست های حساس شود.

با توجه به موثر بودن عصاره گیاه H.helix نسبت به گلوکانتیم بر روی عامل لیشمانیوز احشایی در in vitro و عوارض داروهای سنتتیک، توصیه می شود که ساپونین های مختلف گیاه جدا و ماده موثر در غلظت های مختلف آن تعیین گردد و پس از تایید تاثیر آن بر لیشمانیوز احشایی در حیوانات حساس آزمایشگاهی و نداشتن عوارض جانبی در درمان لیشمانیوز احشایی مورد استفاده قرار گیرد.

در تمامی فصول سال میتوان نسبت به تکثیر پاپیتال از طریق تهیه قلمه سبز اقدام نمود، اما بهترین زمان قلمه گیری از اواخر مرداد تا اواخر مهر میباشد. قلمه های تهیه شده را باید در مخلوط پیت و ماسه در مکان گرم و سایه قرار داد تا ریشه دهند (بین 4 تا 6 هفته) سپس آنها را جابجا نمود. بهترین زمان انتقال آنها به زمین اصلی از پاییز تا بهار است. عملیات هرس آنها را میتوان در بهار و تابستان انجام داد.

پاپیتال را می توانید به آسانی از اواسط بهار تا اواخر تابستان تکثیر کنید. البته گیاهانی که در بهار تکثیر می شوند مقاوم تر هستند. با یک چاقوی تیز قلمه های ساقه ای و یا انتهایی را به طول ۱۰تا ۱۲ سانتیمتر، از ساقه های رونده جدا کنید و به روش کشت مستقیم قلمه درون گلدان ، آنها را در گلدانی با قطر دهانه ۹ سانتیمتر ، حاوی کمپوست بذر و قلمه بکارید. خاک را نسبتا مرطوب کنید و با کیسه پلاستیکی شفاف قلمه ها را بپوشانید . بعد از یک ماه ریشه دهی انجام می شود. شما می توانید کیسه پلاستیکی را برداشته و گلدان را در تور مناسب ، ولی دور از تابش مستقیم خورشید قرا دهید. قلمه ها در آب هم ریشه می دهند. پاپیتالها در هوای خنک هم رشد می کنند اما سعی کنید در طول تکثیر ، دمای محیط ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد باشد.

بهتر است از پرورش پاپیتال بر روی بناهای قدیمی با معماری زیبا و کنده کارییهای ظریف پرهیز شود زیرا این عمل نه تنها موجب میشود زیبایی هنر معماری بکار رفته از دیدها پنهان بماند بلکه به کنده کاریهای روی نما نیز صدمه میزند.